Nghỉ phép năm là một trong những quyền lợi cơ bản của người lao động. Thế nhưng không phải ai cũng nắm rõ về những quy định nghỉ phép năm từ đó dẫn đến việc lúng túng trong triển khai. Bài viết dưới đây sẽ mang đến cho bạn những kiến thức căn bản nhất về nghỉ phép năm.
Nghỉ phép năm là gì?
Trước khi tìm hiểu chi tiết Luật nghỉ phép năm cũng như các quy định thực hiện, chúng ta cần hiểu đúng và đủ về khái niệm nghỉ phép năm.
Nghỉ phép năm hay ngày nghỉ hàng năm (cách gọi chính xác trong Luật lao động) là một trong những quyền lợi cơ bản và quan trọng mà người lao động (NLĐ) được hưởng trong 1 năm làm việc cho bất kỳ công ty, doanh nghiệp, tổ chức hay đơn vị nào (tức cho người sử dụng lao động (NSDLĐ)). Tùy thuộc vào môi trường làm việc, tính chất công việc và quy định tại mỗi nơi mà NLĐ sẽ được hưởng số ngày nghỉ phép năm tương ứng (có thể là 12, 14 hoặc 16 ngày trong vòng 1 năm). Trường hợp, NLĐ chưa đủ 1 năm làm việc thì vẫn được hưởng chế độ này với mỗi tháng làm việc kết thúc sẽ tương ứng với 1 ngày nghỉ phép cộng thêm.
Số ngày nghỉ phép năm của người lao động
Theo Điều 113 Bộ luật Lao động 2019, người lao động làm việc đủ 12 tháng cho một người sử dụng lao động thì được nghỉ hằng năm, hưởng nguyên lương theo hợp đồng lao động như sau:
- 12 ngày làm việc đối với người làm công việc trong điều kiện bình thường;
- 14 ngày làm việc đối với người lao động chưa thành niên, lao động là người khuyết tật, người làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm;
- 16 ngày làm việc đối với người làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Lưu ý: Người lao động làm việc chưa đủ 12 tháng cho một người sử dụng lao động thì số ngày nghỉ hằng năm theo tỷ lệ tương ứng với số tháng làm việc.
Cách tính ngày nghỉ hằng năm trong một số trường hợp đặc biệt
- Số ngày nghỉ hằng năm của người lao động làm việc chưa đủ 12 tháng theo quy định tại khoản 2 Điều 113 Bộ luật Lao động 2019 được tính như sau: lấy số ngày nghỉ hằng năm cộng với số ngày được nghỉ tăng thêm theo thâm niên (nếu có), chia cho 12 tháng, nhân với số tháng làm việc thực tế trong năm để tính thành số ngày được nghỉ hằng năm.
- Trường hợp người lao động làm việc chưa đủ tháng, nếu tổng số ngày làm việc và ngày nghỉ có hưởng lương của người lao động (nghỉ lễ, tết, nghỉ hằng năm, nghỉ việc riêng có hưởng lương theo Điều 112, Điều 113, Điều 114 và Điều 115 Bộ luật Lao động 2019) chiếm tỷ lệ từ 50% số ngày làm việc bình thường trong tháng theo thỏa thuận thì tháng đó được tính là 01 tháng làm việc để tính ngày nghỉ hằng năm.
- Toàn bộ thời gian người lao động làm việc tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc khu vực nhà nước và doanh nghiệp nhà nước được tính là thời gian làm việc để tính ngày nghỉ hằng năm tăng thêm theo quy định tại Điều 114 Bộ luật Lao động 2019 nếu người lao động tiếp tục làm việc tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc khu vực nhà nước và doanh nghiệp nhà nước.
Điều kiện hưởng nghỉ phép năm của người lao động
Từ cách tính thời gian nghỉ phép năm ở trên, chúng ta có thể thấy điều kiện hưởng nghỉ phép năm của người lao động bao gồm:
- NLĐ phải có thời gian làm cho tổ chức, doanh nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên. Tức phép năm sẽ bắt đầu phát sinh từ tháng làm việc thứ 13 trở đi.
- Trường hợp thời gian làm việc chưa đủ 12 tháng thì số ngày nghỉ phép năm sẽ được tính tương ứng với số tháng làm việc, tức cứ mỗi tháng được tính 1 ngày phép (trong điều kiện làm việc bình thường).
Lưu ý, để có thể nghỉ phép năm đúng cách, người lao động cần viết đơn xin nghỉ phép năm cùng như có sự thông báo, bàn giao công việc cho các nhân sự liên quan, để sự vắng mặt của mình không ảnh hưởng đến các công việc chung. Hơn nữa điều này còn thể hiện sự chuyên nghiệp và tác phong làm việc có kỷ luật của mỗi nhân sự. Trường hợp hết phép năm, người lao động cần tạo đơn xin nghỉ không lương
Quy định lịch nghỉ phép năm
- NLĐ có thể thỏa thuận hoặc công ty có quyền ấn định lịch nghỉ phép năm cho từng người (được Công đoàn thông qua và có thông báo trước cho NLĐ được biết).
- Lịch nghỉ phép năm có thể chia thành nhiều lần hoặc nghỉ gộp nhiều năm nhưng tối đa là gộp 3 năm 1 lần.
Quyền lợi của NLĐ khi hưởng nghỉ phép năm
- NLĐ có ngày nghỉ phép năm chưa nghỉ hết có thể được tính gộp lại và được quy đổi thành tiền nếu NLĐ không nghỉ hoặc nghỉ chưa hết.
- NLĐ được ứng tiền lương của những ngày nghỉ phép.
- Nếu thời gian đi đường (tính cả chiều đi và chiều về) nhiều hơn 2 ngày thì từ ngày thứ 3 trở đi được tính thêm 1 ngày phép cộng thêm.
Kết luận
Trên đây là những thông tin cơ bản nhất về vấn đề nghỉ phép năm của người lao động. Khi triển khai ngày nghỉ phép năm, nhà quản lý cần lưu ý về các quy trình chấm công tính lương, để phòng ngừa những sai sót không đáng có. Nhà quản lý cũng có thể áp dụng các phần mềm chấm công tính lương tự động, tiêu biểu như HappyTime – Nền tảng chấm công trực tuyến hàng đầu, để tối ưu công việc cho bộ phận nhân sự.